سلام
میخواهم برایت نامه ای بنویسم
برای تو که خود من هستی و در بین زمین و اسمان معلق مانده ای
و نمیدانی از کجا شروع کنی

انگار تو را سنجاق کرده اند به سرنوشتی که دوستش نداری
گوش کن و نا امید نباش

حتی قهرمانِ دو هم بعد یک حادثه یا ابتلا به یک بیماری مثلِ ‌همه‌ی ما با قدم‌هایِ لرزان و کوتاه و بارها افتادن، راه‌رفتن را شروع کرده...   
هیچ‌کس هنگامِ شروع فوق‌العاده نبوده است...
پس با اعتماد به نفس و انگیزه قدم بردار؛
برای مبتدی، تردید و ترس طبیعی است مهم این است که به ترس و تردیدت توجهی نکنی و با اُمید و انگیزه ادامه دهی
روزهای سختی را پشت سر گذاشته ای میدانم

میدانم توانت کم شده است
میدانم مثل قبل نیستی
همه را خود تجربه کرده ام
اما
اگر عشق به زندگی هنوز در تو است
اگر امید بهتر شدن داری
باید از یک جایی شروع کنی
ان یک جا و ان زمان همین حالاست
با تمام توانی که در تو مانده شروع کن
با دستانت
با پاهایت
با زبانت
با قوه لامسه ات اشتی کن
دوستشان بدار
نوازششان کن
با انان حرف بزن و بگو که کمکت کنند
تکانشان بده
منغبض و منبسط شان کن
کف دستت را مشت کن انگشتانت را حرکت بده پاهایت را به زمین فشار بده حرف بزن داد بزن نترس پیله را بشکن
متهور باش
و به اینکار استمرار بده
در هر ساعت
 درهر لحظه
 درهر روز
خسته نشو و صبر کن خواهی دید که ارام ارام کنترل حواس پنجگانه ات بهتر و بهتر میشوند
فقط باید صبور باشی و جا نزنی زیرا اینکارها به زمان نیاز دارد
در اخر خودت را دوست داشته باش و به خودت کمک کن و بدان هیچ کسی و هیچ چیزی نمیتواند به تو بهتر از خودت یاری رساند
شک نکن که پایان این همه تلاش رسیدن به پیروزی است
 و
خواهی دید که دیر یا زود تو هم به خط پایان خواهی رسید و آن‌که فوق‌العاده است خودِ تویی نه هیچ کس دیگر.
***::::::
نامه ی یک َزن مبتلا به ام اس حاد به خودش و به همدردانش
زنی که ام اس را شکست داده و شما هم ممکن است بشناسیدش

و  قطعا میتوانید مثل او باشید
شاید هم بهتر


گیتا منصوری

(تیرماه 99)


موضوعات مرتبط: دلنوشته های پروانه ای
برچسب‌ها: پروانه نارنجی گروه پروانه های نارنجی گیتا منصوری ام اس

تاريخ : سه شنبه 10 تير 1399 | 11:44 | نویسنده : گیتا منصوری |

 

گرمای محیط زندگی یا کار می تواند برای بیماران ام اس بسیار آزار دهنده باشد ، شایع ترین علایم ایجاد شده در اثر گرما در بیماران مبتلا به ام اس، ضعف و تاری دید است. هر عاملی که دمای مرکزی بدن را افزایش دهد، موجب تشدید علایم بیماران می شود. علت این امر، این است که انتقال امواج عصبی، شدیدا نسبت به افزایش درجه حرارت حساس است.

در هنگام کار ، ورزش یا انجام فعالیت های روزمره  در صورتی که  دمای هوا بالا باشد (به خصوص دمای بالاتر از دمای پوست – ۳۵ درجه سانتیگراد) از سه مکانیسم دفع گرمای مازاد بدن (دفع گرمای بدن از طریق  مجاورت پوست با هوای اطراف، تابش امواج گرمایی از سطح پوست به محیط  اطراف و تبخیر عرق از سطح پوست) ، دو مکانیسم غیر فعال می شود و فقط گرمای مازاد از طریق تبخیر عرق از سطح پوست دفع می گردد که میزان آن هم در رطوبت نسبی بالا به شدت کاهش می یابد و منجر به افزایش دمای مرکزی بدن می شود که می تواند توسط فرد تحمل نشود و او را دچار مشکل نماید. لذا برای پیشگیری از تاثیر گرما بر بدن و دفع بیشتر گرمای بدن باید با کاربرد روش هایی بدن را خنک کرد ما به عنوان متخصصین کنترل استرس حرارتی توصیه می کنیم که از جلیقه های خنک کننده که به همین منظور طراحی و ساخته شده اند استفاده کنید. بر همین اساس انجمن ام اس امریکا در برنامه بهبود زندگی بیماران ام اس ، به طور رایگان جلیقه های خنک کننده در اختیار بیماران ام اس قرارمی دهد.

چرا خنک کردن بدن بیماران ام اس مهم است ؟

بسیاری از افراد مبتلا به بیماری ام اس به گرما حساس هستند. تحقیقات در خصوص این بیماران اثبات کرده است که گرما و رطوبت ، اغلب علایم بیماری ام اس را بدتر می کند. تحقیقات هم چنین نشان داده است که خنک کردن بدن بیماران ام اس ، کمک به کاهش اثرات منفی گرما و رطوبت می کند.

چگونه بیماران ام اس می توانند بدن خودشان را خنک کنند؟

یکی از روش های راحت و عملی برای خنک کردن بدن ، استفاده از یک دست جلیقه خنک کننده تبخیری است که با پوشیدن آن بر روی تی شرت ، پیراهن یا مانتو ، موجب جذب گرمای بدن و خنک شدن پوست و هم چنین جلوگیری از انتقال گرمای محیط به بدن در ناحیه تنه می شود و با خنک شدن پوست (پوست بدن انسان، مشابه رادیاتور خودرو است) ، احساس خنکی و آسایش دمایی به فرد دست می دهد .

www.hifitcool.com


برچسب‌ها: گروه پروانه های نارنجی نارنجی پروانه ها ام اس گرما تشدید بیماری

تاريخ : جمعه 30 خرداد 1399 | 20:35 | نویسنده : گیتا منصوری |

ام اس یک بیماری غیر قابل پیش ‌بینی است که بر روی هر فرد تأثیرات متفاوتی می‌گذارد.

بیشتر مواقع کیفیت زندگی فرد می‌تواند بهتر شود، در صورتیکه بر جنبه‌های قابل تغییر سلامتی فرد توجه بیشتری شود.

سلامتی شما، به میزان قابل توجهی به آنچه که شما در هر وعده غذایی در ظرف خود می‌ریزید، بستگی دارد، بنابراین رژیم غذایی به عنوان یک عامل قابل تغییر می‌تواند تحت کنترل شما باشد.

مدیریت تغذیه‌ای در بیماری ام اس

الف) هدف مندی برای لاغر شدن:

داشتن وزن مناسب را به عنوان یک هدف همیشه مد نظر داشته باشید دلایل بسیاری وجود دارد که فرد مبتلا به ام اس دچار کاهش وزن و یا افزایش وزن گردد – همان داستان همیشگی کنترل وزن که برای هر فردی ممکن است پیش آید.

مراقب کالری دریافتی خود باشید و به طور منظم ورزش کنید کالری یک مقیاس اندازه‌گیری انرژی ذخیره شده در کربوهیدراتها، چربیها و پروتئینهای موجود در مواد غذایی است.

مقداری ازانرژی دریافتی که مورد استفاده بدن قرار نمی‌گیرد، بصورت چربی ذخیره می‌شودو با گذشت زمان باعث افزایش وزن می‌شود.

فعالیت فیزیکی و تغذیه مناسب به عنوان ۲ شریک بسیار عالی در کنترل وزن باید باهم همکاری داشته باشند فعالیت فیزیکی به تنهایی برای سوزاندن کالری مؤثر نیست. به نکات زیر توجه داشته باشید:

– از حداکثر قدرت عضلانی خود بهره بگیرید، یا اینکه آنها را قوی کنید، البته این بستگی به نوع برنامه ورزشی شما دارد.

– تحمل و توان خود را افزایش دهید.

– میزان حرکت و انعطاف پذیری خود را افزایش دهید.

– قلب خود را قوی کنید.

– احساس خستگی را کاهش دهید.

– علائم افسردگی را به حداقل برسانید.

– عملکرد روده‌ها و مثانه خود را در وضعیت مناسبی نگه دارید.

– از توده استخوانی که متحمل وزن شما می‌باشد محافظت کنید.

– میزان تحریک پذیری و آسیب پوست خود را به حداقل برسانید.

مواد غذایی پرچرب ومقادیر کنترل نشده غذاها منجر به افزایش وزن می‌شوند. مواد غذایی پرچرب مقدار کالری بیشتری دارند.

بنابراین برای کنترل کالری دریافتی، به مقدار متعادل از چربیها استفاده کنید و مراقب مقدار غذایی که می‌خورید باشید. شاید لازم باشد برای اینکه مقدار کمتری غذا بخورید، از یک ظرف یا بشقاب کوچکتر استفاده کنید.

ب) اصول سلامتی و تغذیه سالم را بنا کنید:

تغییر به سمت یک تغذیه خوب به برنامه‌ریزی، توجه و در بعضی موارد به نو‌آوری نیازمند است.
سازمان کشاورزی ایالات متحده در مورد هرم غذایی راهنمائیهای مفیدی را ارائه می‌دهد.
هربخش هرم غذایی می‌تواند انتخابهای متعددی را بسته به نیازتان در اختیار شما قرار دهد.

– غلات کامل مثل گندم باسبوس، برنج قهوه‌ای، جوی دو سر و ذرت کامل را در برنامه غذایی خود قرار دهید، زیرا باعث می‌شوند که کربوهیدرات رژیم غذایی تان محتوی فیبر باشد. یک واحد از این گروه تقریباً ۷۰ کالری انرژی دارد، یک واحد از این گروه معادل ۲/۱ لیوان برنج یا ماکارونی پخته و یا ۱ برش نان است.

– سعی کنید ۵ واحد از گروه سبزیجات و میوه‌ها در هر روز استفاده کنید. حداقل ۳ واحد از سبزیجات و ۲ واحد از میوه‌ها مصرف کنید. ۱ واحد از میوه‌ها معادل ۱ میوه متوسط، یا ۲/۱ لیوان میوه خردشده یا کمپوت میوه، یا ۴/۳ لیوان (۶ اونس) آب میوه تازه است. سعی کنید اغلب از سبزیجات برگ سبز تیره و میوه‌های رنگی استفاده کنید.

– از پروتئینها و فرآورده‌های لبنی کم چرب استفاده کنید׃ شامل گوشت گوسفند کم چرب ،مرغ، ماهی، فرآورده‌های لبنی بدون چربی یا کم چربی، انواع لوبیاهای خشک، tofu و سایر منابع پروتئینی گیاهی.

ث) انتخابهای آگاهانه و معقولانه داشته باشید:

راههای بسیاری وجود دارد تا با کمک آنها بتوانید هرم غذایی مخصوص به خود را بسازید. در مورد چربی، شکر و سدیم دقت داشته باشید.

– مصرف چربیها خصوصاً چربیهای اشباع را متعادل کنید. تعادل در مصرف آنها نه تنها میزان کالری دریافتی بلکه خطر بیماریهای مزمن مثل بیماریهای قلبی و سکته مغزی را کاهش می‌دهد.

– از روغنهای گیاهی به جای چربیهای جامد مثل کره و مارگارین سفت استفاده کنید.

– پوست مرغ را در هنگام استفاده از آن جدا کنید.

– برچسب تغذیه‌ای روی محصولات می‌تواند به شما کمک کند تا از مقدار چربی ماده غذایی آگاهی یابید و یا مواد غذایی را انتخاب کنید که سدیم و کلسترول کمتری دارند.

– گاهی اوقات از مصرف شیرینیها لذت ببرید، اما اجازه ندهید که مصرف نوشیدنیهای غیر الکلی و شیرینیها شما را از خوردن مواد غذایی که به آنها نیاز دارید، باز دارند.

– به منظور کاهش دریافت نمک یا سدیم از چاشنیها، ادویه‌ها و سسهای کم سدیم و یا سبزیجات استفاده کنید.

– اگر از نوشیدنیهای الکلی استفاده می‌کنید، به یادداشته باشید که آب و سایر نوشیدنیهای بدون کافئین انتخاب اول شما می‌باشند.

با چالشهایی که به دلیل تغییر رژیم غذایی موجود می‌آیند، روبرو شوید:

تغذیه خوب مراحل الف و ب و ث را دنبال می‌کند. اما به یادداشته باشید که تغذیه فقط غذا نیست، بلکه سایر جنبه‌هامثل احساسات، فرهنگ و جامعه را نیز شامل می‌شود.

تغییر عادتهای غذایی به دلیل نوع و نحوه غذایی که می‌خوریم، بسیار مشکل است. بنابراین بهترین توصیه برای مبتلایان به MS پیروی از دستوراتی است که به همه افراد توصیه می‌شود. یعنی از یک رژیم کم چرب که محتوی غلات، میوه‌ها و سبزیجات متنوع و مواد غذایی با پروتئین بالا است، پیروی کنید.

سعی کنید که فعالیت فیزیکی و دریافت کالری خود را متعادل کنید.

تصمیم‌گیری برای ایجاد تغییرات اولین قدم است اما تغییرات نباید یک شبه اتفاق بیفتند. ابتدا تغییراتی را که آسان به نظر می‌رسند؛ انجام دهید و سپس مرحله به مرحله پیش بروید. به نکات زیر توجه داشته باشید:

– واقع بین باشید. تغییرات کوچک را با گذشت زمان انجام دهید. قدمهای کوچک بهتر از یک گام بزرگ کارایی دارد.

– شجاع باشید. مزه‌های جدیدی را با خوردن غذاهای جدید تجربه کنید. کتابهای آشپزی بسیاری وجود دارند که در آنها دستورالعملهای متفاوتی برای تهیه غذاهای کم چرب ارائه شده است. استفاده از آنها می‌تواند به شما ایده بدهد.

– انعطاف پذیر باشید. آنچه را که می‌خورید با میزان فعالیت فیزیکی خود در فاصله زمانی مشخصی تطبیق دهید. در طول یک روز این کار را انجام ندهید.

– از آنچه که می‌خورید لذت ببرید. همه غذاهای مورد علاقه خود را از لیست خود خط نزنید. شما می‌توانید گاه گاهی به مقدار کم از آنچه که مورد علاقه شماست، بخورید.

– فعال باشید. فعالیتهایی را انتخاب کنید که از آنها لذت می‌برید و مناسب وضعیت شما در بقیه عمرتان می‌باشند.

مبتلایان به ام اس حتما ورزش کنند:

تمرینات آئروبیک میزان ضربان قلب و تنفس را بالا می‌برند و وضعیت قلبی – عروقی را بهبود می‌بخشند. سایر ورزشها قدرت و انعطاف ‌پذیری شما را افزایش می‌دهند. مثلاً، تمرین با انواع وزنه‌ها باعث افزایش قدرت و بهبود سلامتی استخوانها می‌گردد. ورزشهایی مثل یوگا و نرمشهای سبک انعطاف ‌پذیری را بهتر می‌کنند.

– با پزشکتان در مورد ورزشی که انجام می‌دهید، وزن ایده‌آل و نیازهای ویژه خود مشورت کنید. در صورت نیاز، در مورد برنامه ورزشی خود بایک فیزیوتراپیست مشورت کنید.

– در فعالیتهایی که می‌توانید به طور مستمر آنها را انجام دهید شرکت کنید، این امر، به برنامه کاهش وزن شما نیز کمک خواهد کرد.

– اگر تابحال ورزش نکرده‌اید، ابتدا با میزان کم و به صورت کوتاه مدت ورزش کنید و هنگامیکه بدنتان سازگار شد، میزان و مدت آن را افزایش دهید.

– گرمای زیاد و فعالیت بیش از حد، به طور موقت می‌توانند خستگیام اس و سایر علایم این بیماری را تشدید کنند. قبل، طی و بعد از فعالیت و یا ورزش به مقدار کافی مایعات بنوشید. ورزشهایی که در آب خنک انجام می‌شوند را دنبال کنید و یا اینکه در فضاهایی که سیستم تهویه هوای خنک دارند ورزش کنید. استفاده از یک زیرپوش یا دستمال گردن خنک و مرطوب باعث می‌شود که دمای بدنتان درحد مناسبی قرار گیرد.

– سعی کنید به صورت گروهی ورزش کنید تا انگیزه کافی برای ادامه فعالیت خود داشته باشید.

هدف شما از غذا خوردن تأمین نیازهای خاص تغذیه‌ای باشد:

تغذیه خوب برای همه افراد ضروری است اما مبتلایان به ام اس ممکن است نیازهای ویژه‌ای داشته باشند. علائم MS و داروهای مصرفی می‌توانند بر وضعیت تغذیه شما اثر بگذارند. با پزشک یا پرستارتان در مورد خشکی دهان، خستگی، و سایر علائمی که با خوردن تداخل می‌کنند مشورت کنید. علائم ام اس می‌تواند میزان فعالیت و حرکت را کاهش دهد.

اگر عادات غذایی شما مثل قبل است در حالیکه میزان فعالیت و حرکتتان کاهش یافته است، بالارفتن وزن طبیعی است. اضافه وزن می‌تواند خستگی را افزایش دهد و میزان حرکت شما را محدودتر کند و همچنین سیستم قلب و عروق ودستگاه تنفسی شما را به زحمت اندازد و خطر بیماریهای مزمن را افزایش دهد.

کاهش وزن بیش از اندازه هم می‌تواند سلامتی شما را به مخاطره اندازد،بویژه اگر به دلیل فقدان اشتها یا خستگی باشد، که هردو عامل می‌تواند دریافت غذا را محدود کنند. شما باید نیازهای تغذیه‌ای روزانه خود را دریافت کنید تا بدنتان توانایی مبارزه با عفونتها را داشته باشد.

خستگی را مدیریت کنید:

هر فردی ممکن است احساس خستگی کند، اما بعضی از انواع خستگی مثل خستگی عصبی – عضلانی، خستگی مربوط به افسردگی، و حالت سستی بیماری ام اس می‌تواند مختص مبتلایان به ام اس باشد.

این نوع از خستگی‌ها با داروها و روشهای متفاوت قابل درمان است. در اینجا به نکات مفیدی اشاره می‌کنیم تا زمانیکه خستگی برای شما مشکل آفرین است، بتوانید نیازهای تغذیه‌ای خود را تأمین کنید:

– اگر اشتهای شمابه غذا کم است به جای ۳ وعده از ۵ یا ۶ وعده غذایی ولی به مقدار کم استفاده کنید.

از خوردن غذاهایی که ارزش تغذیه‌ای کمی دارند اجتناب کنید. در یخچال و کابینت آشپزخانه مواد غذایی سالم ذخیره کنید مثل کراکرهای کم چرب، کره بادام زمینی، خشکبار یا کشمش، قوطی‌های کوچک آب میوه، ماست و پنیرهای کم چرب یا بدون چربی و یا بسته‌های آماده از سبزیجات خام خرد شده و یا سالادهای آماده بسته بندی شده.

– لیست رستورانهایی را تهیه کنید که می‌توانند برای شما غذاهای سالم تهیه کنند.

– غذاهایی را تهیه کنید ودر فریزر ذخیره کنید تا در صورت نیاز به سرعت و به راحتی مورد استفاده شما قرار گیرند.

در هنگام خرید و پخت غذا انرژی خود را حفظ کنید:

– قبل از اینکه سری به مغازه بزنید یک لیست خرید تهیه کنید.

– مواد غذایی اصلی را که به طور منظم از آنها استفاده می‌کنید خریداری کنید.

– هنگامیکه غذا می‌پزید بیشتر از نیاز خود تهیه کنید تا بتوانید آنرا در فریزر گذاشته و در موقع نیاز از آن استفاده کنید.

– سبزیجات آماده از قبیل خرد شده باعث می‌شوند که زمان آماده کردن غذا کاهش یابد و انرژیتان ذخیره شود.

– زمانیکه انرژی شما کم است و احساس خستگی می‌کنید می‌توانید از ظروف غذای یکبار مصرف استفاده کنید.

– شما می‌توانید از یک کارشناس کاردرمانی در چیدمان مجدد آشپزخانه خود کمک بگیرید تا در هنگام تهیه و پخت غذا انرژی کمتری مصرف کنید و کمتر احساس خستگی کنید.

www.fa.parsiteb.com


موضوعات مرتبط: تغذیه
برچسب‌ها: گروه پروانه های نارنجی نارنجی پروانه ها ام اس تغذیه

تاريخ : پنج شنبه 29 خرداد 1399 | 14:16 | نویسنده : گیتا منصوری |

وقتی مردم درباره علائم رایج ام اس با هم صحبت می‌کنند بیشتر از مشکلاتی مانند مشکلات بینایی، سوزش و بی‌حسی و خستگی می‌گویند. آن‌ها رابطه افسردگی، اضطراب و ام اس را به حساب نمی‌آورند در صورتی که این، یکی از مشکلات اصلی است که برای بیماران ‌ام اس پیش می‌آید.

محققان معتقدند افسردگی یکی از نشانه‌های متداول ام اس است. این اتفاق فقط یک واکنش به چالش‌ها و نگرانی‌های پیش آمده بر اثر این بیماری مزمن نیست، بلکه به دلیل تغییرات التهابی در سیستم ایمنی بدن به وجود می‌آید. محققان در مطالعاتشان به شواهدی دست یافته‌اند که ارتباط بین التهاب و افسردگی را نشان می‌دهد.

طبق تحقیقات انجام شده، حداقل ۵۰ درصد افراد مبتلا به ام اس در زندگی خود دچار افسردگی می‌شوند. در حالی که مردم با ابتلا به بیماری‌های دیگر نیز دچار افسردگی می‌شوند اما درجه آن در بیماری‌های مزمنی مانند ام‌اس بالاتر است. حتی خطر ابتلا به خودکشی در بیماران مبتلا به ام‌اس دو برابر افراد عادی است به همین دلیل شناخت تغییرات خلقی در این بیماران و مقابله با آن بسیار مهم است.

اضطراب اغلب با افسردگی همراه است اما گاهی نیز به خودی خود رخ می‌دهد و همچنین در بیماران مبتلا به ام‌اس نیز رایج است و ممکن است بخشی از التهاب همراه با اضطراب باشد.

حتی زمانی که افسردگی و اضطراب باعث التهاب یا بدتر شدن آن می‌شود اما باز هم می‌توانند به طور موثر با روان درمانی (مشاوره)، داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب، حمایت اجتماعی و استراتژی‌های زندگی سالم مانند ورزش منظم و پیروی از یک رژیم غذایی مغذی درمان شوند.

 

اضطراب در اثر ترس از بیماری‌های مزمن مانند ام اس

تشخیص بیماری‌های جدی به عنوان یک بحران در زندگی به حساب می‌آید و احساس اضطراب و نگرانی، واکنش طبیعی انسان به چنین بحران‌هایی است. بعد از اینکه بفهمید دچار ام اس یا هر بیماری مزمن دیگری شده‌اید یا بر اثر این بیماری کسی را از دست بدهید خیلی طبیعی است که گریه کنید.

افسردگی به شکل احساسات مختلفی خود را نشان می‌دهد و ممکن است این احساس شوکه شدن، عصبانیت، گناه یا ناراحتی باشد خیلی ازاین احساس‌ها از نشانه‌های افسردگی هستند اما ترس و افسردگی کمی متفاوت است و زمانی رخ می‌دهد که غم و اندوه به شدت زیاد می‌شود و ممکن است وقتی با شکست‌های درمانی رو به رو شوند دوباره رخ دهد.

 

 

کمک به افسردگی و اضطراب افراد

مانند ترس، افسردگی هم می‌تواند خود را کنترل کند اما گاهی این اتفاق نمی‌افتد و به افسردگی مزمن تبدیل می‌شود و باعث عصبی شدن می‌شود و عواملی مانند بدن درد، کم انرژی بودن و مشکلات گوارشی را به وجود می‌آورد. این عوامل تاثیرات منفی بر روابط اجتماعی و حرفه‌ای می‌گذارد. وقتی نشانه‌های افسردگی خود را بروز می‌دهند به جای انکار و مخفی کردنشان باید در پی درمان آن برویم و برای اینکار بهتر است به روانشناس و مشاور مراجعه کنیم.

یک نویسنده ۵۸ ساله که در ۲۸ سالگی مبتلا به ام اس شد یک بحران افسردگی را در طی درمانش تجربه کرد ولی خوشبختانه توانست آن را پشت سر بگذارد. در برهه‌ای از زمان او همزمان دچار سنگ کلیه و مشکلات گوارشی نیز شد بعد از اینکه در صدد درمان آن‌ها نیز برآمد می‌گفت بدترین احساس‌ها را داشتم و توسط ابری تاریک محاصره شده بودم و می‌دانستم این‌ها از علائم افسردگی هستند و برای درمان آن نزد یک مشاور و یک روانپزشک رفتم و آن‌ها توانستند به کمک دارو و رفتار شناختی او را مداوا کنند.

رفتار شناختی نوعی از روان درمانی است که بر پایه افکار فردی صورت می‌گیرد نه رویدادهای بیرونی. تا حد زیادی به این برمی‌گردد که فرد چه احساسی دارد و در این درمان درمانگر به فرد کمک می‌کند تا افکار منفی را به چالش بکشد و فرد را به سمت واقعیت سوق دهد. درمان رفتار شناختی به کسانی که مبتلا به ام اس هستند بسیار کمک می‌کند.

www.kalleh.com


موضوعات مرتبط: روانشناسی ام اس
برچسب‌ها: گروه پروانه های نارنجی نارنجی پروانه ها ام اس افسردگی اضطراب

تاريخ : سه شنبه 27 خرداد 1399 | 20:14 | نویسنده : گیتا منصوری |

از مضرات نوشابه برای مبتلایان به ام اس چه می دانید؟

به منظور بررسی مضرات نوشابه برای مبتلایان به ام اس شرکت کنندگان در یک مطالعه پرسشنامه‌ ای را در مورد رژیم غذایی خود تکمیل کردند. سپس میزان شباهت رژیم آن ‌ها با رژیم غذایی DASH (دش) بررسی شد.
رژیم غذایی DASH معمولاً به منظور کاهش فشارخون به افراد مبتلا به فشارخون بالا توصیه می ‌شود. در این رژیم غذایی به مصرف میوه ‌ها، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات کم چرب، گوشت لخم، مرغ، ماهی، مغزها و حبوبات تاکید شده و مصرف غذاهای حاوی نمک، قند و چربی اشباع محدود می ‌شود.
از آنجاکه پیروی از رژیم غذایی DASH با کاهش خطر ابتلا به سایر بیماری‌ ها از جمله دیابت و بیماری قلبی – عروقی نیز مرتبط است، محققان تصیم گرفتند تاثیر آن را بر روی مبتلایان به ام اس بررسی کنند.
با توجه به میزان مصرف نوشابه ها شرکت کنندگان به ۵ گروه تقسیم شدند. بیشترین میزان مصرف مربوط به گروهی بود که به طور میانگین هر روز با مصرف این نوشیدنی ‌ها ۲۹۰ کیلوکالری انرژی دریافت می‌ کردند (معادل ۲ قوطی نوشابه). در مقابل این گروه افرادی قرار داشتند که به ندرت از این نوشیدنی ‌ها مصرف می‌ کردند.
نتایج نشان داد به طور کلی ارتباطی بین رژیم غذایی افراد و میزان پیشرفت بیماری وجود ندارد. اما در افرادی که نوشابه بیشتری مصرف می‌ کردند در مقایسه با کسانی که به ندرت از آن‌ ها استفاده می ‌کردند احتمال پیشرفت بیماری و بروز ناتوانی شدید ۵ برابر بیشتر بود.
اگرچه نتایج این مطالعه در مورد مضرات نوشابه برای این بیماران باید با انجام تحقیقات بزرگتر تائید شود، اما با توجه به اینکه نوشیدنی ‌های شیرین فاقد ارزش غذایی خاصی هستند توصیه می ‌شود افراد مبتلا به ام اس از مصرف آن ها خودداری کرده یا مصرف آن ها را به حداقل برسانند.
مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۸ میلادی در مورد مضرات نوشابه انجام و در مجله Clinical Journal of the American Society of Nephrology منتشر شد نشان داد که مصرف بیش از حد این نوشیدنی ها احتمال ابتلا به بیماری مزمن کلیه را ۶۱ درصد افزایش می دهد.
با توجه به نتایج تحقیقات انجام شده بهترین نوشیدنی برای حفظ سلامتی آب است. آب فاقد کالری است و نوشیدن آب کافی از بروز بسیاری از بیماری های جسمی و ذهنی پیشگیری می کند. هر چقدر میزان فعالیت بدنی روزانه بیشتر و اندازه بدن بزرگتر باشد بدن به آب بیشتری نیاز خواهد داشت.

www.novindiet.com


موضوعات مرتبط: تغذیه
برچسب‌ها: گروه پروانه های نارنجی نارنجی پروانه ها ام اس نوشابه مضرات

تاريخ : یک شنبه 25 خرداد 1399 | 22:31 | نویسنده : گیتا منصوری |

مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس (MS) یک بیماری خود ایمنی است که سیستم اعصاب مرکزی را تحت تاثیر قرار می ‌دهد. در بیماری های خود ایمنی سیستم ایمنی به اشتباه به بخش هایی از بدن حمله می کند. نتایج تحقیقی که در مورد خواص کاکائو انجام و در مجله Journal of Neurology منتشر شده نشان می دهد فلاونوئیدهای موجود در کاکائو به کنترل علائم این بیماری کمک می کنند.

آشنایی با بیماری ام اس (MS):

در بیماران مبتلا به ام اس سیستم ایمنی بدن به بافت های عصبی سالم حمله می کنند. در نتیجه میلین از بین می رود. به همین علت در روند انتقال پیام های عصبی بین مغز و سایر قسمت های بدن اختلال ایجاد می شود. میلین که پوشش رشته های عصبی است از اعصاب محافظت کرده و در انتقال سیگنال های الکتریکی نقش دارد.
در سراسر جهان بیش از ۳ میلیون نفر به بیماری ام اس مبتلا هستند. این بیماری در هر دو جنس مشاهده می شود، اما شیوع آن در زنان در مقایسه با مردان بیشتر است. رایج ترین سن ابتلا به این بیماری محدوده سنی ۲۰ تا ۵۰ سالگی است. ام اس در سفید پوستان بیشتر مشاهده می ‌شود.
تاثیر ام اس در هر شخص متفاوت بوده و هر بیمار ممکن است فقط برخی از علائم را تجربه کند. شدت آسیب و نوع عصب آسیب دیده در بروز علائم بیماری مولتیپل اسکلروزیس نقش دارد. علائم این بیماری عبارتند از: ضعف عضلانی، بی ‌حسی، سوزن سوزن شدن بخش ‌هایی از بدن، درد مزمن، اختلال در بینایی، دو بینی اختلال در حفظ تعادل و هماهنگی، خستگی و اختلال در تمرکز.
پزشک به منظور تشخیص این بیماری سابقه پزشکی بیمار را بررسی می کند. سپس برای تشخیص دقیق تر دستور انجام MRI و گرفتن مایع مغزی نخاعی از محل ستون فقرات را می دهد. ممکن است آزمایشات دیگری نیز انجام شود تا از عدم ابتلای فرد به سایر بیماری های مشابه اطمینان حاصل شود.
در حال حاضر، بیماری ام اس درمان قطعی ندارد. با این حال، علائم بیماری به کمک برخی از داروها یا سایر روش‌ های درمانی کنترل می شود. تحقیقات نشان داده که پیروی از یک رژیم غذایی سالم می تواند هم در پیشگیری از این بیماری و هم در کنترل علائم آن نقش داشته باشد.

 

رژیم غذایی غربی احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می ‌دهد. ویژگی این رژیم غذایی مصرف زیاد لبنیات پرچرب، گوشت قرمز و گوشت های فرآوری شده و مصرف ناکافی سبزیجات، میوه‌ ها، غلات کامل و لبنیات کم چرب است. محققان می گویند در افرادی که تغذیه سالمی دارند احتمال بروز این بیماری ۵۰ درصد کمتر است.
در سال ۲۰۱۷ در مجله Neurology مطالعه ای منتشر شد که نتایج آن نشان می‌ داد در مبتلایان به بیماری ام اس که رژیم غذایی شان سرشار از غلات کامل، حبوبات، میوه ها و سبزیجات است احتمال بروز مشکلات جسمی شدید کمتر است. همچنین سبک زندگی سالم احتمال بروز درد، افسردگی و خستگی را در این بیماران کاهش می ‌دهد.
یکی از مهم ترین مواد مغذی برای مبتلایان به ام اس ویتامین D است. دریافت کافی این ویتامین برای مبتلایان به این بیماری بسیار سودمند است. ویتامین D در برخی مواد غذایی یافت می شود، اما بیشتر آن در بدن توسط نور خورشید ساخته می‌ شود. حفظ ویتامین D خون در محدوده طبیعی احتمال ابتلا به MS را کاهش می دهد.

خواص کاکائو و کاهش احساس خستگی در مبتلایان به بیماری ام اس:

شکلات تلخ حاوی ۷۰ تا ۸۵ درصد کاکائو است. بخش مهمی از خواص کاکائو به وجود فلاونوئید در آن مرتبط است. فلاونوئیدها در میوه‌ ها، سبزیجات و چای نیز وجود دارند. این ترکیبات خاصیت ضد التهابی، ضد دیابت و ضد سرطان داشته و از اعصاب محافظت می‌ کنند.
نتایج یک مطالعه قدیمی نشان می ‌دهد مصرف روزانه ۴۵ گرم شکلات تلخ می ‌تواند برای مبتلایان به سندرم خستگی مزمن مفید باشد. به همین علت گروهی از محققان با بررسی خواص کاکائو تاثیر مصرف آن را در بهبود خستگی در مبتلایان به بیماری ام اس بررسی کردند.
در این مطالعه ۴۰ بیمار مبتلا به ام اس عودکننده- فروکش کننده و خستگی به ۲ گروه تقسیم شدند. به مدت ۶ هفته گروهی از شرکت کنندگان یک لیوان نوشیدنی غنی از فلاونوئید و حاوی پودر کاکائو و گروه دیگر یک نوشیدنی حاوی مقادیر کم فلاونوئید دریافت کردند.
محققان مشاهده کردند مصرف نوشیدنی حاوی کاکائو با کاهش ۴۵ درصدی احساس خستگی همراه بود. همچنین این افراد درد کمتری را گزارش نمودند. نتایج این مطالعه نشان می‌ دهد که راهکارهای تغذیه ‌ای می ‌توانند خستگی را در مبتلایان به بیماری ام اس کاهش داده و کیفیت زندگی آن ‌ها را ارتقاء دهند.

novindiet.com


موضوعات مرتبط: تغذیه
برچسب‌ها: گروه پروانه های نارنجی نارنجی پروانه ها ام اس کاکائو

تاريخ : یک شنبه 25 خرداد 1399 | 22:21 | نویسنده : گیتا منصوری |

ویتامین D به کمک نور خورشید در پوست ساخته می‌شود. همچنین این ویتامین در برخی مواد غذایی مانند ماهی، زرده تخم‌مرغ، لبنیات غنی شده و مکمل‌های غذایی یافت می‌شود.
مطالعات گذشته نشان داده‌اند که در بیماران مبتلا به بیماری‌های نورودژنراتیو (تخریب کننده عصب) میزان ویتامین D خون در مقایسه با افراد سالم کمتر است. بنابراین، این فرضیه ایجاد شده که افزایش میزان این ویتامین (به کمک نور خورشید و یا دریافت مکمل) می‌تواند سودمند باشد. اعتقاد عمومی بر این است که مصرف مکمل ویتامین D می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری‌ها و یا روند پیشرفت آن‌ها را کاهش دهد.
نتایج یک مطالعه جدید که در مجلهNutritional Neuroscience منتشر شده نشان می‌دهد که ویتامین D از ابتلا به بیماری‌های نورودژنراتیو مانند مولتیپل اسکلروز یا ام اس (MS)، بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر و سایر بیماری‌های مغزی جلوگیری نمی‌کند. به عبارت دیگر، اگرچه ویتامین D برای حفظ سلامتی بدن ضروری است، اما یک درمان معجزه‌آسا برای اختلالات مرتبط با مغز به شمار نمی‌رود.
برخی مطالعات نشان داده‌اند که مواجهه با اشعه ماورای بنفش (UV) خورشید در برابر برخی‌ اختلالات عصبی مانند MS نقش حفاظتی دارد. به گفته محققان احتمالاً اشعه UV از طریق مسیری که به ویتامین D مرتبط نیست، این اثر مفید را اعمال می‌کند. البته لازم است در این مورد مطالعات بیشتری انجام شود.

www.novindiet.com


موضوعات مرتبط: تغذیه
برچسب‌ها: تغذیه بیماری ام اس پروانه های نارنجی ویتامین D

تاريخ : شنبه 24 خرداد 1399 | 13:26 | نویسنده : گیتا منصوری |

در این مطلب به دو مقاله در مورد یوگا و بیماری ام اس(MS) پرداخته میشود

بیماری MS یک بیماری دستگاه عصبی مرکزی بوده و در این بیماری پوشش محافظ اعصابی که در مغز و نخاع قرار دارند تخریب می شود.

ام اس هنگامی در بدن آغاز می‌شود که گلبول‌های سفید که نقش دفاعی در بدن دارند به میلین (که حفاظتی برای رشته‌های عصبی است و کمک می‌کند که پیام‌های الکتریکی با سرعتی چندین برابر منتقل شوند) ، بجای یک عامل بیگانه حمله می‌کنند و هر بار که این گلبول‌ها به رشته‌های اعصاب مربوط به یکی از اندام‌های بدن بیمار حمله می کنند، آن اندام دچار مشکل می‌شود.

نشانه های این بیماری بی حسی و یا گزگز کردن اندام، ضعف، ناهماهنگی بین اندام و عدم تعادل، مشکل در راه رفتن، تاری دید یا دو بینی، اختلال عملکرد روده و مثانه و حساسیت به گرما می باشد.

فعالیت بدنی برای افراد مبتلا به این بیماری بسیار مهم می باشد و در این زمینه یوگا فارغ از نوع و شدت اختلال عملکردی ناشی از بیماری، نقش بسیار مهمی را بازی می کند. انواع  یوگا مانند آسانا ( تناسب حالت بدن)، پرانایاما ( کار بروی تنفس) و مدیتیشن موجب افزایش آمادگی بدن، رفع تنش های عضلانی ( از طریق از بین بردن اسپاسم)، هماهنگی اندام و تعادل بدن، انعطاف پذیری و استقامت، کنترل و کاهش خستگی، افزایش تحمل در برابر گرما، بهبود گردش خون و تنفس، بهبود عملکرد اندام (روده و مثانه) و کاهش استرس و احساس شادابی خواهد شد. در ادامه ارتباط برخی عوارض بیماری و تاثیر حرکات یوگا بر آن آورده شده است.

 

      خستگی

· تمرینات ملایم مانند restorations  از بالا رفتن دمای بدن جلوگیری می کند همچنین باعث آرامش در اندام خواهد شد. این تمرین برای رفع خستگی بسیار موثر بوده و استرس را نیز کاهش می دهد.

· حرکات  restorationمانند حرکت بچه و جسد باعث بازیابی انرژی و شادابی بدن می شود.

 

   اسپاسم

· با استفاده از حرکات یوگا آرامش به اندام باز خواهد گشت. ماهیچه ها قابلیت انعطاف بیشتری پیدا خواهند کرد و فعال تر خواهند بود. حرکات کششی و تنفسی برای رفع تنش های عضلانی و اسپاسم بسیار مفید است.

·حرکت خم به جلو باعث کشش در پشت شما خواهد شد، این کشش در عضلات پشت ساق محسوس تر خواهد بود. این حرکت باعث رفع تنش ها در نیم تنه پایینی بدن خواهد شد. خم به پشت و خم به جلو موجب تقویت عضلات ستون فقرات می شود.

·حرکاتی مانند سگ با صورت پایین و خم به جلو در حالت نشسته تنش ها عضلانی را برطرف میسازد.

 

  محدودیت در حرکت

·تمرین در حالت نشسته برای افرادی که در حرکت دچار محدودیت می باشند مناسب می باشد. این حرکات در حالت نشسته و یا با استفاده از صندلی انجام می شود. افرادی که دراز کشیدن و بلند شدن برای آنها مشکل است، استفاده از صندلی به عنوان تکیه گاه مفید خواهد بود.

· برخی حرکات مانند جنگجو، تعادلی، چرخش در حالت نشسته برای این افراد مفید است.

 

 ضعف عضلات

·حرکاتی که موجب تحمل وزن می شوند استقامت و حجم عضلات را بهبود می دهند. حرکت سلام بر خورشید مثالی مفید در این زمینه می باشد. برای جلوگیری از خستگی این حرکات را آهسته، با تمرکز و با هوشیاری کامل انجام دهید.

·حرکات تعادلی مانند قایق موجب افزایش استقامت عضلات شکمی می شود.

·حرکت سگ با صورت پایین موجب تقویت بالا تنه و عضلات شانه می شود. حرکات در حالت ایستاده نیز موجب تقویت پاها می شوند.

 

تعادل کم و ناهماهنگی بین اندام

· حرکات ایستاده موجب تقویت پاها و بهبود حس تعادل خواهد شد. اگر مشکلی در ارتباط با حفظ تعادل وجود دارد، می توان از صندلی، دیوار و یا فردی در کنار خود کمک گرفت. حرکات چرخشی نیز موجب کشش به اطراف و تقویت عضلات ستون فقرات خواهد شد.

·حرکات تعادلی نیز جهت بهبود تعادل و هماهنگی اندام ها طراحی شده است و هدف حفظ تعادل در هنگام انجام این حرکات می باشد. تعادل بدن در این حالت نیاز به تمرکز و سکوت و تعادل فکری شما دارد که موجب تقویت تعادل فکری و جسمی خواهد شد.

 

حالت روحی

·تمرینات یوگا موجب آرامش درونی شما خواهد شد. ارتباط بین فکر و جسم در هنگام انجام حرکات یوگا موجب سلامتی هر دو قسمت خواهد شد. تمرکز، آرامش و درک درونی از ضروریات انجام حرکات یوگا می باشد.

·ارتباط ذهن و بدن موجب بهبود حالات روحی خواهد شد. تمرکز در انجام حرکات یوگا موجب مهارت کنترل فکر خواهد شد که به دنبال آن کاهش استرس ناشی از زندگی روزمره خواهد بود.

·حرکاتی مانند درخت و جسد برای این امر مفید خواهند بود.

مراجع:

 www.msactivesource.com

www.abc-of-yoga.com

www.seemorgh.com

 


نقش یوگا درMS (مالتیپل اسکلروز)

ام اس یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن بر علیه خود دست به کار می شود بدین ترتیب که سیستم ایمنی بافت چربی اطراف اعصاب را مورد حمله قرار می دهد و تخریب می کند. این بافت که میلین نامیده می شود مانند عایقی که اطراف سیم های برق را می پوشاند اطراف تار های عصبی را در بر می گیرد.بدون غلاف میلین ایمپالسهای عصبی که از مغز به بدن می رسند دچار سر در گمی و جهت اشتباه می شوند یا به طور کل متوقف میشوند.به عبارتی دیگر اتفاقی مانند اتصالی پیدا کردن سیمهای

برق می افتد.

علائم MS

  •  بی حسی یاگز گز دست یا پا
  • ضعف بدنی
  • عدم هماهنگی در حرکات بدن
  •  عدم تعادل
  •  مشکلات راه رفتن
  • تکلم آهسته
  • تاری دید
  •  دو بینی
  •  اختلالات مثانه و روده
  •  سرگیجه
  •  عدم تحمل گرما 

فوائد یوگا درام اس

امروزه یوگا به عنوان یک روش عالی برای مدیریت ام اس شناخته شده است.یوگا برای طیف وسیعی از بیماران چه آنها که علائم بسیار جزئی دارند و چه آنها که روی ویلچر هستند کاربرد دارد.وضعیت های یوگا (آسانا) تمرینات تنفسی یوگا (پرانایاما) و تکنیک های مراقبه در یوگا می توانند به کمک هم نتایج مثبتی در روند بیماری ام اس داشته باشند. از جمله:

  • افزایش آگاهی فرد از اندام های بدن خویش
  • آزاد سازی تنش ها و از بین رفتن اسپاسم (انقباضات) عضلانی
  • افزایش هماهنگی و تعادل اندام ها  
  • افزایش انعطاف پذیری و قدرت اندام ها

  • کاهش خستگی

  • افزایش تحمل نسبت به گرما

  • بهبود عملکرد سیستم گردش خون و تنفس

  • بهبود عملکرد روده و مثانه

  • افزایش هشیاری

  • مدیریت  استرس

  • احساس بهبودی

آقای اریک اسمال یک نمونه ی بارز از بهبودی مبتلایان به  ام اس با استفاده از تکنیک های یوگا می باشد.ایشان در حال حاضر کلاسهای تخصصی یوگا تراپی در ام اس را در امریکا اداره می کنند.علاقه مندان می توانند برای اطلاعات بیشتر و آشنایی با ایشان به آدرس اینترنتی زیر مراجعه نمایند :

 

www.YogaMs.com


موضوعات مرتبط: یوگا
برچسب‌ها: گروه پروانه های نارنجی نارنجی پروانه ها ام اس یوگا ورزش

تاريخ : سه شنبه 20 خرداد 1399 | 14:1 | نویسنده : گیتا منصوری |
تاريخ : سه شنبه 20 خرداد 1399 | 1:11 | نویسنده : گیتا منصوری |

طبقه بندی ام اس به زبان ساده

 

انواع بیماری ام اس براساس شدت و دوره های عود به ۴ طبقه تقسیم می شوند. هیچ دو فردی که ام اس دارند علائم و مشکلات کاملا شبیه به هم ندارند با این حال درک طبقه بندی و نوع ام اس می تواند به پزشکان کمک کنند تا پیش بینی کنند که شدت مشکل در آینده چگونه خواهد بود و درمان چقدر می تواند کمک کننده باشد. در این نوشته می خواهیم درباره انواع ام اس به زبان ساده بنوسیم و به سوالات شما در این باره پاسخ بدهیم با همراه باشید.

قبلا در نوشته ام اس چیست ؟ خواندیم که در MS گلبولهای سفید ( سربازهای مدافع بدن دربرابر عوامل بیگانه ) اشتباها به میلین پوشش محافظتی رشته های عصبی حمله می کنند. تخریب میلین ها باعث اختلال در پیام رسانی این رشته های عصبی می شوند. رشته های عصبی وظیقه ارتباط بین اندامهای بدن با مغز را دارند و تخریب هر بخش از آنها منجر به مشکل در آن اندام می شود. اگر گلبولهای سفید به میلین اعصاب چشم حمله کنند فرد مشکلات در بینایی را تجربه می کند.

نمی توان انواع ام اس را براساس اندامهای درگیر طبقه بندی کرد چرا که این نوع طبقه بندی ام اس به پزشکان برای پیش بینی وضعیت آینده و درمان های لازم هیچ کمکی نمی کند.

طبقه بندی ام اس براساس دوره های عود مشخص می شود. براین اساس انجمن ملی ام اس آمریکا ۴ نوع MS را مشخص کرد. قبل از اینکه به معرفی هر کدام از این انواع بپردازیم بهتر است درباره دوره های عود (
Relapse ) توضیحاتی بنویسیم.

منظور از دوره های عود در ام اس چیست ؟

ظهور مجدد علائم یا نشانه‌های بیماری پس از فروکش را عود می‌گویند . اکثر افراد دارای بیماری ام اس دوره های عود را تجربه می کند. در این حالت سیستم ایمنی به میلین اعصاب حمله شدیدتری می کند و منجر به بروز التهاب در غلاف میلین می شود. در این حالت فرد ممکن شدت بیشتری از علائم بیماری ام اس را تجربه کند و یا علائم و مشکلات جدیدی را قبلا نداشته تجربه کند.

پس از عود بدن تلاش می کند تا برخی از میلین های آسیب دیده را ترمیم کند و معمولا پس از عود فرد دوره هایی از بهبودی را تجربه می کند. توجه داشته باشید که ممکن است پس از عود برخی از علائم هنوز باقی بمانند. به مرور بدن سختتر می تواند پس از یک دوره عود میلین ها را ترمیم کند.

انواع ام اس :

ام اس به انگلیسی ( Multiple sclerosis ) براساس اینکه دوره های عود و بهبودی به چه صورت هستند به ۴ دسته تقسیم می شود. هر کدام از این دسته ها دوره های درمانی متفاوتی خواهند داشت. انواع بیماری MS عبارتند از :

  • سندرم یک علامت مجزای بالینی ( CIS )
  • عود کننده و فروکش یابنده
  • پیشرونده اولیه
  • پیشرونده ثانویه

در ادامه خصوصیات هر کدام از انواع بیماری مولتیپل اسکلروزیس را بصورت جداگانه می نویسم و در پایان مختصر توضیحی درباره ام اس خفیف یا ام اس مزمن نیز خواهیم داد.

۱-سندرم یک علامت مجزای بالینی ( CIS )

سندرم یک علامت مجزای بالینی به انگلیسی ( Clinically isolated syndrome ) را برخی اولین مرحله ام اس می دانند و برخی پیش مقدمه ای ازآن و در خصوص طبقه بندی آن جزو انواع ام اس شک دارند. به همین منوال برخی از پزشکان در مرحله تجویز دارو و درمان را شروع می کنند و برخی منتظر می مانند تا حمله بعدی بوقوع بپیوندد و فرد تشخیص قطعی دریافت کند.

۲-عود کننده و فروکش یابنده

ام اس نوع عود کننده و فردکش یابنده به انگلیسی (Relapsihg Remitting MS ) شامل یک دوره یک عود کننده و یک دوره بهبود است. در دوره عود ( حمله شدیدتر به میلین ها ) شدت علائم بیشتر می شود و در دوره بهبود به مرور بدن بخشی از میلین های آسیب دیده در مرحله عود را ترمیم می کند و علائم و مشکلات کمتر می شوند.

دوره های عود کننده و بهبود قابل پیش بینی نیستند . به مرور زمان وضعیت بیمار بدتر می شود و کار بدن در ترمیم میلین های عصبی سخت تر می شود. حدود ۸۵ درصد کسانیکه MS در آنها تشخیص داده شده است با این نوع ام اس شروع کرده اند.

این نوع از MS اکثرا تا سن ۲۳ سالگی تشخیص داده می شود و حدود ۱۲ درمان اصلاح بیماری برای آنها وجود دارد. میزان شیوع این نوع از ام اس در زنان بیشتر از مردان است.
سیر پیشرفت این نوع از ام اس در گذر زمان همانند تصویر زیر است.

انواع ام اس و پیشرونده فروکش کننده

۳-پیشرونده اولیه

ام اس پیشرونده اولیه به انگلیسی ( Primary progressive) دوره های عود کننده و بهبود ندارد. این فرم MS به آرامی و به طور مداوم از زمان شروع آن پیشرفت می کند. علائم در همان میزان شدت بدون کاهش می ماند و دوره های بهبودی وجود ندارد. علائم ومشکلات بیمار نه یکباره بلکه به مروراتفاق می افتند. این علائم بسیار به آهستگی پیش می رود.

تقریبا ۱۵ درصد از افراد مبتلا به MS با PPMS ( ام اس پیشرونده اولیه ) تشخیص داده می شوند.

شیوع این نوع از ام اس در مردان و زنان یکسان است. سیر پیشرفت این نوع از ام اس در گذر زمان همانند تصویر زیر است.

طبقه بندی و فرم های انواع بیماری MS

۴-پیشرونده ثانویه

فقط در صورتی فرد به ام اس پیشرونده ثانویه به انگلیسی ( Secondary progressive MS) دچار می شود که قبلا به ام اس نوع دوم ( عود کننده و فروکش کننده ) دچار شده باشد. معمولا انتهای نوع عود کننده فروکش کننده ، ام اس پیشرونده ثانویه است. ( حدود ۲۰ سال طول می کشد )

این فرم MS به آرامی و به طور مداوم از زمان شروع آن پیشرفت می کند. علائم در همان میزان شدت بدون کاهش می ماند و دوره های بهبودی وجود ندارد. در این نوع از MS ، معمولا حمله به خود عصب وارد می شود الگوی پیشرفت این بیماری درگذر زمان به شکل زیر است :

ام اس پیشرونده ثانویه

جمع بندی :

در این نوشته ما سعی کردیم به زبان ساده درباره انواع بیماری ام اس بنویسم. قبلا نیز ما درباره راهکارهای تشخیص ام اس نوشتیم. ما سعی کردیم سوالات شما به زبانی ساده پاسخ بدهیم با این حال اگر باز هم سوالی دارید و یا جزو متخصصین هستید و نقد و دیدگاهی بر این نوشته دارید لطفا در پایین در قسمت دیدگاهها ، نظرات خود را برای ما و مخاطبین مجله هوش کالا بنویسید. قول می دهیم پاسخ شما را در سریع ترین زمان ممکن بدهیم.

 


موضوعات مرتبط: دانستنی های ام اس
برچسب‌ها: گروه پروانه های نارنجی نارنجی پروانه ها ام اس

تاريخ : سه شنبه 20 خرداد 1399 | 1:48 | نویسنده : گیتا منصوری |

در مولتیپل اسکلروزیس (MS) یا بیماری ام‌اس بخش‌های از غلاف میلین که یک ماده چربی ضروری برای عملکرد سیستم عصبی است توسط سیستم ایمنی بدن از بین می‌رود و در نتیجه موجب ایجاد اختلال‌هایی در بدن می‌شود.

 به گفته کمیته پزشکان برای پزشکی مسئولانه، پس از گذشت یک دهه از ابتلا به ام اس، بیش از نیمی از بیماران مبتلا به این بیماری یا به شدت ناتوان می‌شوند، یا بستری شده و یا مجبور به استفاده از ویلچر می‌شوند.


از نظر بسیاری از متخصصان، علائم و پیشرفت بیماری ام اس با مصرف برخی غذاهای مناسب و حذف برخی دیگر، کاهش یافته و نشان می‌دهد که این تغییر در برنامه‌ی غذایی به بیماران ام‌اس کمک می‌کند تا کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
بیشتر بخوانید

 رژیم غذایی مناسب در بیماری ام اس
دکتر John A. Mcdougal، از متخصصان مشهور در زمینه تأثیر رژیم غذایی در پیشگیری از ابتلا به ام اس و عود آن و همچنین دکتر Roy Swank، متخصص اعصاب که تحقیقات گسترده‌ای را در اواخر دهه ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ انجام داد، معتقدند که داشتن یک رژیم غذایی کم‌چرب می‌تواند به بیماران مبتلا به ام اس کمک کند و روغن‌های حیوانی و گرمسیری علائم MS را بدتر می‌کنند. روغن گرمسیری شامل روغن نارگیل، هسته خرما یا روغن نخل هستند. این سه روغن مانند تمام چربی‌ها و روغن‌ها حاوی انواع مختلفی از اسیدهای چرب هستند؛ اما برخلاف روغن‌های گیاهی دیگر، حاوی مقدار زیادی اسیدهای چرب اشباع شده هستند. روغن نارگیل ۹۲٪، روغن هسته پالم ۸۲٪ و روغن پالم ۵۰٪ چربی اشباع شده دارد. متخصصان ام اس، امروزه رژیم غذایی کم‌چربی و پر فیبر را توصیه می‌کنند.

بهترین مواد غذایی برای مبتلایان به ام اس

غذاهای سرشار از ویتامین D
شیوع بیشتر MS در بیماران مبتلا به کمبود ویتامین D مشاهده می‌شود. منبع اصلی ویتامین D  نور مستقیم خورشید است. برای جلوگیری از پیشرفت و یا کند شدن بهبود این بیماری از مواد غذایی غنی‌شده با ویتامین D بیشتری بخورید و یا از مکمل ویتامین D استفاده کنید.

گوشت‌های بدون چربی
اگر می‌خواهید گوشت را به رژیم غذایی خود وارد کنید، مرغ‌های ارگانیک، بوقلمون یا قسمت‌های بدون چربی گوشت در حد اعتدال، انتخاب‌های خوبی هستند. دکتر روی سوانک و همچنین دکتر جان مک دوگال توصیه می‌کنند سطح چربی را زیر ۲۰ گرم در روز نگه دارید؛ زیرا تحقیقاتشان نشان می‌دهد دریافت بسیار کم چربی در رژیم غذایی می‌تواند پیشرفت بیماری را در برخی بیماران متوقف کند.

غلات کامل
خوردن غلات کامل به جای آرد تصفیه شده یا کیک‌های فرآوری شده باعث افزایش فیبر، حفظ قند خون پایدار، بهبود عادات سالم روده و کمک به رفع خستگی در MS می‌شود. جو، برنج قهوه‌ای و کینوآ نمونه‌های خوبی از غلات کامل و سبوس‌دار هستند که می‌توانید در رژیم غذایی خود بگنجانید.

میوه‌های تازه
یبوست در افراد مبتلا به ام اس دیده می‌شود. انواع میوه‌ها را برای دریافت فیبر بیشتر به منظور افزایش حرکت روده‌ها و جلوگیری از یبوست میل کنید. علاوه بر این، خوردن غذاهای کامل مانند میوه به جای قندهای تصفیه شده می‌تواند به تثبیت قند خون و مبارزه با خستگی نیز کمک کند. نکته‌ی دیگر این که میوه‌ها مخصوصاً میوه‌های قرمز و بنفش حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که با رادیکال‌های آزادی که ممکن است موجب تخریب میلین شوند، مبارزه می‌کنند.

سبزیجات
سبزیجات برگ سبز، اسفناج، کلم، کلم بروکلی، کلم برگ، مواد غذایی پُر فیبری هستند که به رفع یبوست کمک کرده و قند خون را تثبیت می‌کنند. یک رژیم غذایی لبریز از سبزیجات به حفظ وزن سالم و جلوگیری از بروز سایر بیماری‌های مزمن مانند دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کند. رژیم غذایی کم چرب و پر فیبری که توسط دکتر "روی سوانک" توصیه می‌شود با استفاده از سبزیجات و یک رژیم غذایی که اکثر آن را گیاهان تشکیل می‌دهد و چربی‌های حیوانی در آن بسیار کم است، محقق می‌شود.

ماهی‌های چرب
میزان مصرف ماهی‌های حاوی امگا ۳ مانند سالمون، ساردین، ماهی تن، ماهی قزل‌آلا و ماهی خال‌مخالی را افزایش دهید. آن‌ها اسیدهای چرب خوبی دارند که از التهاب جلوگیری می‌کنند و برای متعادل کردن رژیم غذایی ما که معمولاً از نظر اسیدهای چرب امگا ۶ بیشتر است، مفید هستند. عدم تعادل بیش از حد نسبت اسیدهای چرب امگا ۶ به امگا ۳ می‌تواند باعث فعال شدن بیش از حد سیستم ایمنی بدن شود و این یک معضل در مولتیپل اسکلروز است. البته از آنجایی که طب سنتی سردمزاجی را عامل ابتلا به ام اس می‌داند بهتر است هنگام تهیه‌ی ماهی از ادویه‌های گرم و خشک استفاده کنید و بعد از آن هم از مواد غذایی با طبع گرم مانند خرما و چای زنجبیل استفاده کنید.

روغن‌های گیاهی
به جای روغن‌های اشباع شده مانند کره یا روغن‌های قنادی از روغن زیتون، روغن شاهدانه یا روغن بذر کتان استفاده کنید. این روغن‌ها دارای چربی‌های اشباع‌نشده سالمی هستند که به کاهش کلسترول و کاهش التهاب کمک می‌کنند.

زردچوبه
مولتیپل اسکلروزیس نوعی بیماری است که باعث ایجاد التهاب و آسیب در مسیرهای عصبی می‌شود. خوردن غذاهایی که التهاب را متوقف می‌کنند می‌تواند به کاهش علائم بیماری‌ ام اس کمک کرده و احتمالاً از پیشرفت آن جلوگیری ‌کند. زردچوبه ادویه‌ای است که به دلیل داشتن عنصر کورکومین، با التهاب مبارزه می‌کند. در تحقیقی که در دانشگاه وندربیلت انجام شد، مشخص شد تزریق زردچوبه به موش‌ها باعث کاهش یا حذف علائم یک بیماری شبیه ام اس به نام بیماری EAE یا همان آنسفالومیلیت تجربی خود ایمن می‌شود.

آووکادو
آووکادو ماده غذایی دیگری است که خواص ضدالتهابی فراوانی دارد. فیتواسترول‌های آووکادو حاوی سرکوب کننده‌های التهاب هستند. آن‌ها همچنین منبع خوبی از چربی‌های اشباع نشده سالم هستند و می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی کمک کنند. اگر در جایی زندگی می‌کنید که به آن دسترسی دارید، از مصرف آن غافل نشوید.

زنجبیل
در یک مطالعه در سال ۲۰۱۳، مشخص شد عصاره زنجبیل دارای ویژگی‌های ضد عصبی التهابی فوق‌العاده‌ای است. یک ریشه صاف و محکم آن را انتخاب کنید و یک یا دو قطعه از آن را به چای مورد علاقه‌تان اضافه کنید، یا آن را به سالاد و دسرتان اضافه کنید.

دانه کدو تنبل
بسیاری از افراد مبتلا به MS، از نظر میزان منیزیم دچار کمبود هستند که علاوه بر علائم دیگر می‌تواند منجر به بی‌حسی یا احساس سوزن سوزن شدن شود. تخمه کدو تنبل منبع خوبی از منیزیم است که حاوی حدود ۱۵۰ میلی‌گرم در هر وعده است. از منابع خوب دیگر منیزیم می‌توان به اسفناج، کنگر فرنگی و شکلات تلخ اشاره کرد. علاوه بر این، دانه‌هایی مثل تخمه کدو تنبل، تخم کتان و دانه چیا همچنین منابع خوبی از چربی‌های اشباع نشده هستند.

تخم‌مرغ
تخم‌مرغ حاوی ویتامین B۱۲ است که نقش مهمی در ساخت گلبول‌های قرمز، حفظ سیستم عصبی و تعدیل میلین دارد. ویتامین B۱۲ به طور طبیعی در محصولات حیوانی از جمله تخم‌مرغ، گوشت و مرغ مشاهده می‌شود. ویتامین B۱۲ در برخی از غلات غنی شده نیز یافت می‌شود گزارشات نشان می‌دهد افرادی که مبتلا به MS هستند، ویتامین B۱۲ کمی دارند، بنابراین دریافت مقدار کافی از این ویتامین از طریق رژیم غذایی مهم است.
 
بدترین غذاها در ام اس

چربی‌های اشباع شده
از غذاهایی که حاوی چربی‌های اشباع و ترانس زیادی هستند، پرهیز کنید. چربی‌های اشباع شده بیشتر از مواد غذایی با منشاء حیوانی به دست می‌آیند. بنابراین باید از مصرف چربی‌های حیوانی یا روغن‌های گرمسیری مانند نارگیل، هسته خرما یا روغن نخل اجتناب کرد.

الکل
الکل یک عامل پریشانی سیستم عصبی مرکزی است. طبق گزارش انجمن ملی ‌ام اس، مصرف الکل موجب بدتر شدن علائم عصبی مانند عدم تعادل و عدم هماهنگی در فرد مصرف‌کننده می‌شود. علاوه بر این، نوشیدن الکل می‌تواند با مصرف داروهای تجویزشده برای MS، اثر تداخلی و خطرناکی داشته باشد.

قند و شکر
از غذاهای سرشار از قند و شکر ساده خودداری کنید، زیرا آن‌ها به عدم تعادل قند خون و خستگی ناشی از MS کمک می‌کنند. علاوه بر این، از بین رفتن یا کم شدن تحرک در بیماران مبتلا به MS، می‌تواند منجر به افزایش وزن شود و مراقبت بر مصرف قند می‌تواند از بروز دیابت جلوگیری کند.

غلات تصفیه شده
از برنج سفید، سیب زمینی، نان سفید و تمام غلات تصفیه شده پرهیز کنید. غلات تصفیه شده در ناپایداری قند خون نقش دارند و خطر چاقی و دیابت را افزایش می‌دهند.

مونو سدیم گلوتامات
افزودنی غذایی منو سدیم گلوتامات (MSG) یکی از موادی است که می‌تواند آسیب بیشتری به غلاف میلین وارد کند بنابراین بیماران مبتلا به ام اس باید برچسب‌های غذایی را به دقت بخوانند و هنگام سفارش غذا بررسی کنند تا از مصرف هرگونه غذای حاوی MSG جلوگیری کنند.

لبنیات پرچرب
از مصرف مواد غذایی حاوی چربی‌های حیوانی و اشباع شده پرهیز کنید. برای حفظ رژیم غذایی کم چربی، یا محصولات لبنی کم‌چرب را انتخاب کنید یا محصولات لبنی را محدود کنید.

نمک
طبق تحقیقات انجام شده مصرف زیاد نمک با تشدید علائم MS مرتبط است. برای مصرف کمتر نمک در غذاها ادویه‌هایی مانند فلفل سیاه را جایگزین کنید. از تمام محصولات کنسرو شده که سدیم بسیار زیادی دارند، خودداری کنید و اگر مجبور به مصرف آن‌ها شدید، مواد غذایی موجود در آن را کاملاً بشویید تا از شر سدیم اضافی آن خلاص شوید.

کافئین
بیماران مبتلا به ام اس اغلب دچار مشکلات مربوط به مثانه و ادرار هستند. پرهیز از مصرف کافئین می‌تواند به مدیریت برخی از علائم مرتبط با مثانه و پیشگیری از تحریک آن کمک کند.

گلوتن
گندم، چاودار، جو و هر غذای تهیه شده با این غلات از جمله آرد سفید حاوی گلوتن است. برخی تحقیقات ارتباط بین بیماری مولتیپل اسکلروزیس و بیماری سلیاک (شرایطی که خوردن غذاهای حاوی گلوتن باعث آسیب به روده کوچک می‌شود) را مشاهده کرده‌اند. بنابراین بیماران مبتلا به MS باید آزمایش عدم تحمل گلوتن را انجام دهند و در صورت وجود مشکل از رژیم غذایی فاقد گلوتن استفاده کنند.


موضوعات مرتبط: تغذیه
برچسب‌ها: تغذیه بیماری ام اس پروانه های نارنجی

تاريخ : یک شنبه 18 خرداد 1399 | 13:37 | نویسنده : گیتا منصوری |

تغذیه در بیماران MS

تغذیه صحیح برای هر شخصی مهم است، اما استفاده از یک رژیم غذایی صحیح در بیماران مبتلا به ام اس از سایر افراد اهمیت بیشتری دارد. مطالعات نشان داده است که رژیم غذایی مناسب بویژه اگر در مراحل ابتدایی بیماری شروع شود باعث کند شدن سیر بیماری، کاهش علایم و میزان ناتوانی کلی در درازمدت می شود. از سوی دیگر با داشتن تغذیه صحیح می توان عوارض داروهای مصرفی متعددی که بیمار ناگزیر به مصرف آنهاست را به حداقل رساند.

وضعیت تغذیه در بیماران ام اس:

وضعیت تغذیه و عادات غذایی دربیماران مبتلا به ام اس به طور وسیع مطالعه و گزارش نشده است. برخی از مطالعات نشان داده اند که بسیاری از بیماران ام اس از سوء تغذیه رنج می برند. سوء تغذیه شرایطی است که درآن مواد مغذی کافی برای حفظ عملکرد سالم بدن وجود ندارد و در اثر رژیم غذایی نامناسب و ناکافی ایجاد می شود.

در بیماران ام اس سوء تغذیه با آسیب به سیستم ایمنی ارتباط دارد. سوء تغذیه بر عملکرد ذهنی، قدرت عضلات تنفسی و نقصان برخی مواد مغذی اثر می گذارد. این عوامل باعث تشدید علایم ام اس از قبیل ضعف عضلانی، خستگی و اسپاسم عضلانی می شود.

کاهش وزن و لاغری مفرط معمولا" در بیماران مبتلا به ام اس مشاهده می شود. اختلال در بلع، بی اشتهایی، خستگی، ضعف و مصرف داروها عوامل بروز کاهش وزن در بیماران مبتلا به ام اس می باشند.

از سوی دیگر اضافه وزن و چاقی نیز در بیماران مبتلا به ام اس گزارش شده است. استفاده از داروهای استروئیدی و ضد افسردگی، کم تحرکی و داشتن یک زندگی روزمره غیرفعال از عوامل بروز جاقی در بیماران می باشد. چاقی باعث بدتر شدن خستگی، افزایش بروز عوارضی مثل زخم فشاری، تشکیل لخته های خونی(ترومبوز) و بدتر شدن ناتوانی به وجود آمده ، می شود.

رژیم غذایی: یک عامل خطر برای ام اس

در مطالعات مختلف رژیم غذایی به عنوان یکی از عوامل خطر بروز ام اس و تشدید علایم آن معرفی شده است. در مطالعه ای که حدود 50 سال پیش در بیماران ام اس انجام شد، مصرف اسیدهای چرب اشباع شده بخصوص چربی های حیوانی به عنوان مهمترین عامل بروز و تشدیدکننده بیماری ام اس معرفی گردید. اسیدهای چرب اشباع، چربی هایی هستند که به طور معمول در دمای اتاق به شکل جامدند و معمولا" منشا حیوانی دارند و در موادی مثل گوشت های چربی دار، پوست مرغ، کره حیوانی، خامه، پنیرخامه ای، فراورده های حاوی شیرکامل وجود دارند. منابع گیاهی چربی های اشباع شامل روغن نارگیل، روغن خرما و کره کاکائو می باشد.

همچنین در برخی از مطالعات مصرف بیش از حد شکر و شیرینی جات، الکل، غذاهای گوشتی کبابی، مصرف قهوه و چای به عنوان عوامل بروز ام اس معرفی شده اند؛ اما هنوز مطالعه دقیقی برای تعیین تاثیر این غذاها بر بروز ام اس انجام نشده است.

مواد غذایی مفید در ام اس :

رژیم غذایی مناسب باعث کند شدن سیر بیماری و کاهش میزان ناتوانی کلی در درازمدت می شود. استفاده از رژیم غذایی مناسب در این بیماران باعث کاهش نشانه های شایع بیماری مثل یبوست، خستگی، افسردگی، ناتوانی درانجام فعالیت روزمره، اسپاسم و بی حسی می شود. در ادامه به برخی از مواد غذایی که درمطالعات اخیر به عنوان مواد غذایی مفید در کاهش علایم بیماری ام اس شناخته شده اند، اشاره می گردد.

- اسیدهای چرب غیراشباع بخصوص اسیدهای چرب امگا3 و امگا6 به عنوان یک عامل پیشگیری کننده از وقوع ام اس یا تشدید آن می باشد. اسیدهای چرب غیراشباع به عنوان یک جزء مهم در ساختن سیستم عصبی و میلین(غلاف دور رشته های عصبی که در ام اس دچار آسیب می شوند) می باشد؛ از سوی دیگر اسیدهای چرب غیراشباع به تنظیم فشارخون بدن کمک می کنند، باعث بهبود خونرسانی بخصوص خونرسانی از طریق عروق کوچک می شوند، از تجمع گلبول های قرمز جلوگیری می کنند و بر جذب ویتامین های محلول در چربی شامل ویتامین های A, D, E, K کمک میکنند.

منابع اسیدهای چرب غیراشباع شامل روغن های گیاهی از قبیل روغن زیتون، کانولا، آوکادو و مغزهای گیاهی شامل بادام، فندق و بادام زمینی می باشد.

چربی های امگا3 در ماهی های چربی دار شامل ماهی ماکرال، شاه ماهی، ساردین و سالمون می باشد. منابع گیاهی آن شامل دانه سویا، روغن کانولا، گردو و تخم کتان می باشد.

چربی های امگا6 در روغن دانه ها و مغزهای گیاهی مثل روغن کاژیره(کافیشه)، روغن آفتابگردان و روغن دانه کنجد وجود دارد.

- ویتامین D : نقش ویتامین D در بهبود علایم ام اس و پیشگیری از بروز بیماری در چندین مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعات نشان می دهد افرادی که در معرض نور خورشید هستند و یا مواد غذایی سرشار از ویتامین D دریافت می کنند، کمتر به بیماری ام اس مبتلا می شوند. تغذیه صحیح برای هر شخصی مهم است، اما استفاده از یک رژیم غذایی صحیح در بیماران مبتلا به ام اس از سایر افراد اهمیت بیشتری دارد. مطالعات نشان داده است که رژیم غذایی مناسب بویژه اگر در مراحل ابتدایی بیماری شروع شود باعث کند شدن سیر بیماری، کاهش علایم و میزان ناتوانی کلی در درازمدت می شود. از سوی دیگر با داشتن تغذیه صحیح می توان عوارض داروهای مصرفی متعددی که بیمار ناگزیر به مصرف آنهاست را به حداقل رساند.


موضوعات مرتبط: تغذیه
برچسب‌ها: تغذیه بیماری ام اس پروانه های نارنجی

تاريخ : یک شنبه 18 خرداد 1399 | 13:32 | نویسنده : گیتا منصوری |

ام اس (MS) چیست؟

مقدمه

ام اس بیماری خودایمنی است که بسیاری از جوانان امروزه را درگیر کرده است. آیا شما هم نگران ام اس و علائم آن هستید؟

توجه! هر آنچه در مورد ام اس نیاز دارید در این مقاله به صورت بسیار کامل و ساده آموزش داده شده است. در صورتی که این مقاله به سوال شما پاسخ نداد می توانید به متخصصان توان درمان پیام داده تا هرچه سریعتر به سوال شما پاسخ داده شود.

 

ام اس یا اسکلروز متعدد (مالتیپل اسکلروزیس و به انگلیسی: Multiple Sclerosis) یک بیماری التهابی عصبی و خودایمنی است. برای درک عمیق تر بیماری ام اس بهتر است کمی با سیستم عصبی آشنا شویم.

سیستم عصبی شامل مغز و نخاع و اعصاب محیطی هست که به عضلات و بخش های مختلف بدن پیام ها را منتقل می کنند. این سیستم از سلول های عصبی به نام نورون تشکیل شده است. نورون ها برای اینکه پیام عصبی خود را با سرعت بیشتری انتقال بدهند یک سری لایه ها بر روی آکسون ها (بخشی از نورون) کشیده اند. این لایه ها میلین نام دارند.

در واقع در بیماری ام اس این میلین آسیب می بیند. میلین توسط سلول های ایمنی خود بدن هدف قرار گرفته و تخریب می شود. به همین علت به MS بیماری خودایمنی گفته می شود.

پس اولین چیزی که آسیب میبیند سرعت هدایت پیام در سلول های عصبی است. پس خیلی راحت متوجه میشیم که چرا حرکات دست و پا در افراد مبتلا به ام اس کند و آهسته شده است!

 

 

اگر تصویر مغز را دیده باشید یک بخش هایی تیره و خاکستری و بخش های دیگر سفیدتر است. آکسون های میلین دار بیشترین حجم این ماده سفید را می سازند. پس در نتیجه ی ام اس حجم زیادی از ماده سفید تخریب می شود.

اسکلروز یا پلاک به معنی زخم است. به این دلیل این بیماری اسکلروز متعدد نام دارد که این زخم ها و پلاک ها به صورت مختلف و با تعداد کم یا زیاد در مناطق مختلف سیستم عصبی تشکیل می شود. هرجا که این زخم ها ایجاد شود می تواند باعث آسیب به عملکرد آن اعصاب بزند.

مثلا اگه این پلاک روی عصب بینایی ایجاد بشود میتواند باعث کاهش بینایی فرد شود. یا اگه روی منطقه ای که مسئول هدایت پیام درد هست ایجاد شود باعث میشود فرد احساس درد شدیدی داشته باشد.

این پلاک می تواند به اندازه ی یک سر سوزن کوچک و یا حتی به اندازه توپ پینگ پنگ بزرگ باشد. این مناطق را پزشکان با ام آر آی MRI تشخیص می دهند.

انواع ام اس

از سال ۱۹۹۶ میلادی ام اس به چهاردسته تقسیم بندی شد:

  • عود و بهبود یا relapsing-remitting MS (RRMS)
  • عود کننده-پیشرونده (PRMS) progressive-relapsing MS
  • پیشرونده اولیه یا primary-progressive MS (PPMS)
  • پیشرونده ثانویه یا secondary-progressive MS (SPMS)

این چهار طبقه بندی هم اکنون توسط جامعه پزشکی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد و یک زبان مشترک برای تشخیص و درمان MS می باشد. دسته بندی های بر اساس این است که تا چه حد بیماری در هر بیمار پیشرفت کرده است.

۱) عود و بهبود (RRMS)

شایع ترین نوع ام اس که مشخصه اصلی این نوع از ام‌اس وجود حملات حاد (عود) پیش بینی نشده است. این حملات بسیار واضح هستند. به دنبال این حملات، بهبودی کامل یا نسبی بیمار همراه با عدم پیشرفت بیماری اتفاق می افتد. این روند ممکن است ماه ها یا سالها طول بکشد.

بعد از حمله، علائم ایجاد شده یا برطرف می شوند یا عوارضی باقی می ماند. این بیماری در ۸۵ تا ۹۰ درصد بیماران به این شکل آغاز می شود. اگر علائم به طور کامل پس از هر حمله برطرف شوند، بیماری ام اس از نوع خفیف می باشد.

اگر این نوع ام اس را داشته باشید ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

  • عود یا حمله شدید که به طور واضح منجر به درگیری شدید عملکرد مغز شما می شود.
  • دوره های بهبود و بازسازی جزئی یا کامل پس از عود و بین حملات (زمانی که بیماری متوقف می شود.)
  • علائم خفیف تا شدید و همچنین عود و بهبود که روزها یا ماهها طول می کشد.

اگر این افراد درمان و توانبخشی دریافت نکنند به طور میانگین نیمی از آن ها پس از ۱۰ سال تبدیل به پیشرونده ی ثانویه می شوند!

۲) عودکننده – پیشرونده (PRMS)

در ام اس عودکننده-پیشرونده، بیمار از ابتدا دچار پسرفت می شود، اما پیشرفت بیماری همراه با عودهای حاد (یا بدون بهبودی) رخ می دهد. در حدود ۵ درصد از بیماران MS از نوع عودکننده – پیشرونده هستند.

۳) پیشرونده اولیه (PPMS)

وضعیت بیماران مبتلا به MS پیشرونده اولیه به تقریبا ممتد بدتر می شود. ممکن است گاهی وضعیت این بیماران برای مدت کوتاهی ثابت بماند یا بیمار به طور موقتی به میزان اندکی بهبود یابد.

اما به طور کلی سیر بیماری پیشرونده است. در حدود ۹ درصد بیماران از نوع پیشرونده اولیه هستند. این نوع معمولا در حدود سن ۴۰ سالگی آغاز می شود.

۴) پیشرونه ثانویه (SPMS)

۶۵ درصد بیمارانی که MS از نوع عود و بهبود داشته اند پس از مدتی دچار پسرفت می شوند. پس در این دوره بیماری اسکلروز متعدد ابتدا از نوع عود و بهبود است اما پس از مدتی پیشرونده می شود. به طور متوسط ۱۹ سال طول می کشد تا این اتفاق بیافتد.

پیشرفت بیماری با سرعت های متغیر رخ می دهد. به طور کلی ۳۱ درصد بیماران دوره پیشرونده ثانویه (SPMS) را تجربه می کنند.

علایم ام اس چیست؟

علایم اسکلروز متعدد به دو دسته تقسیم می شوند:

  1. علایمی که مستقیما به دلیل از بین رفتن میلین در مغز و نخاع ایجاد می شوند. به اینها علائم اولیه می گویند. مانند بی حسی و ضعف
  2. علائمی که به طور غیر مستقیم در نتیجه ی آسیب پیش می آیند. به این نشانه ها علائم ثانویه می گویند. مثلا ضعف و سستی باعث می شود که مقدار حرکت در مفاصل کاهش یابد.

علائم اولیه مالتیپل اسکلروزیس (MS) را می توان به طور کلی به ۵ طبقه دسته بندی کرد:

  1. حرکت و راه رفتن
  2. گفتار و بلع
  3. مثانه و روده
  4. اختلال حسی
  5. شناخت و حافظه

علائم مربوط به حرکت و راه رفتن می تواند شامل:

  • خستگی
  • سفتی
  • ضعف
  • ترمور (یا حرکات لرزشی غیرارادی)
  • مشکل در تعادل
  • مهارت ضعیف
  • آتاکسی (عدم هماهنگی عضلانی)
  • تحرک کم و ضعیف

خستگی یکی از شایع ترین و مشکل سازترین علایم بیماری اسکلروز متعدد است که در حدود دو سوم بیماران دیده می شود. ممکن است ماه ها و حتی بیشتر به طول بیانجامد. دو الگوی کلی از خستگی شامل:

  1. خستگی مدام: که حتی انجام ساده ترین فعالیت ها را برای بیمار غیر ممکن می سازد
  2. خستگی ناشی از فعالیت: به دنبال چندین دقیقه فعالیت جسمی ظاهر می شود که بیشتر در پاها ایجاد شده و بعد از استراحتی کوتاه رفع می شود. این حالت حتی ممکن است چشم ها را به دنبال مطالعه درگیر کند که بعد از قطع مطالعه رفع می گردد.

خستگی به طور عمده در هوای گرم و به دنبال حمام آب داغ تشدید می شود. افزایش دمای بدن (مثلا تب) نیز باعث بدتر شدن این وضعیت می شود.

سفتی عضلات یکی دیگر از علائم اسکلروز متعدد می باشد که ممکن است با درد و گرفتگی همراه شود. در طی سیر بیماری، قدرت عضلانی دست ها و پاها ممکن است کاهش یابد و باعث شود بیمار برای راه رفتن به حمایت نیاز پیدا کند.

مخچه مسئول حفظ هماهنگی عضلات است و آسیب آن باعث بروز مشکلات تعادل و هماهنگی حرکات می شود. این مسئله عدم تعادل در هنگام راه رفتن را به دنبال دارد. حتی ممکن است فرد در برداشتن اجسام کوچک با دست دچار مشکل شود. همچنین ممکن است لرزش دست نیز رخ دهد.

مشکلات ادراری و روده ای به علت درگیری عضلات کنترل کننده مثانه و روده در بسیاری از بیماران مبتلا به اسکلروز متعدد دیده می شود. اختلالات روده کمتر به چشم می آید و معمولا به صورت یبوست ناشی از بی تحرکی در مراحل انتهایی بیماری ظاهر می شوند. اما مشکلات ادراری در اسکلروز متعدد شایع است و منجر به بی اختیاری ادرار می شود.

اختلال حسی نیز شامل:

  • بی حسی
  • درد
  • مشکلات بینایی
  • اختلالات جنسی
  • سرگیجه
  • تورم مچ پا
  • سرد شدن کف پا

سالها تصور میشد که ام اس یک اختلال بدون درد است. اما امروزه مشخص شده که برخی از بیماران از درد و ناراحتی شکایت دارند. درد ممکن است عارضه مستقیم بیماری اسکلروز متعدد باشد. علاوه بر درد عضلانی اسکلتی در مفاصل، عضلات، تاندون ها و رباط ها، گاهی درد ناگهانی نیز دیده می شود.

بیماری اسکلروز متعدد یکی از شایع ترین بیماری های عصبی شناختی است که باعث مشکلات بینایی می شود. التهاب عصب بینایی یکی از علائم شایع ام اس است. به خصوص این اتفاق در اوایل بیماری بیشتر دیده می شود. این امر منجر به:

  • تاری دید
  • عدم توانایی درک رنگ ها
  • درد پشت کره چشم
  • حرکات تشدید شده ی چشم
  • دو بینی
  • نیستاگموس

گفتار و بلع نیز به دلیل مشکلاتی که در عضلات صورت و حلق پیش می آید درگیر می شود. عموما گفتار آهسته، کند و با تلاش و تقلا خواهد شد. همینطور هماهنگی بلع و تغذیه ضعیف خواهد شد. برای درمان این مشکلات گفتاردرمانگر می تواند به شما کمک کند. در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.

 

علت بیماری ام اس چیست؟

علت اصلی مالتیپل اسکلروزیس ناشناخته است. اما این یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافتهای عصبی حمله می کند. در مورد MS، این عملکرد سیستم ایمنی بدن، میلین (ماده چربی که پوشش و محافظت از فیبرهای عصبی مغز و نخاع را برعهده دارد) از بین می برد.

میلین را می توان با پوشش عایق بر روی سیم های برق مقایسه کرد. هنگامی که میلین محافظ آسیب دیده و فیبر عصبی در معرض محیط قرار می گیرد، پیام هایی که در امتداد این عصب حرکت می کنند ممکن است آهسته یا مسدود شوند. حتی عصب ممکن است خودش آسیب ببیند.

روشن نیست که چرا MS در برخی افراد بوجود می آید و در دیگران این اتفاق نمی افتد. ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی به نظر می رسد مسئول است.

برخی از عواملی که به عنوان علل احتمالی MS مطرح شده عبارتند از:

  • ژنتیک: ام‌اس مستقیما به ارث برده نمی شود. اما افرادی که با فردی دارای ام اس مرتبط هستند، بیشتر احتمال دارد که مبتلا شوند. احتمال اینکه خواهر و برادر یا فرزند یک فرد دارای ام‌اس مبتلا شود در حدود ۲-۳ درصد است.
  • کمبود نور خورشید و ویتامین D : ام اس در کشورهای دور از استوا رایج تر است. یعنی می تواند به این معنی باشد که کمبود نور خورشید و کمبود ویتامین D در این وضعیت نقش مهمی ایفا می کند. اگر چه مشخص نیست که آیا مکمل های ویتامین D می توانند به جلوگیری از ام اس کمک کنند یا خیر
  • سیگار کشیدن: افرادی که سیگار می کشند تقریبا دو برابر بیشتر احتمال ابتلا به اسکلروز متعدد در مقایسه با کسانی است که سیگار نمی کشند دارند.
  • چاقی نوجوانی: افرادی که در طول سال های نوجوانی چاق بودند، خطر ابتلا به MS بیشتری دارند
  • عفونت های ویروسی: پیشنهاد شده است که عفونت ها به ویژه آنهایی که به وسیله ویروس اپستین بار (مسئول تب یا بیماری مونونوکلئوز عفونی) ایجاد می شوند، ممکن است سیستم ایمنی را درگیر کنند و منجر به ام اس در برخی افراد شود.
  • جنسیت: زنان ۲ تا ۳ برابر احتمال ابتلا به MS بیشتر از مردان دارند. دلیل این امر معلوم نیست!

تحقیقات بیشتری لازم است تا بیشتر بدانیم که چرا ام اس رخ می دهد و آیا می توان برای جلوگیری از آن کاری انجام داد یا خیر.

تشخیص بیماری ام اس چگونه است؟

پزشک شما باید یک معاینه عصبی، یک تاریخچه بالینی و یک سری آزمایش دیگر برای تعیین اینکه آیا MS دارید یا نه، انجام دهد.

آزمایش تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • اسکن ام آر آی: استفاده از رنگ کنتراست اجازه می دهد MRI برای تشخیص ضایعات فعال و غیر فعال در مغز و نخاع شما.
  • آزمون بالقوه تحریک کننده: این تست به تحریک مسیرهای عصبی نیاز دارد تا فعالیت الکتریکی را در مغز شما تجزیه و تحلیل کند. سه نوع پتانسیل تحریک شده توسط پزشکان برای تشخیص MS به صورت بینایی، ساقه مغزی و حسی است.
  • آزمایش مایع مغزی نخاعی (سوراخ کمری): پزشک شما ممکن است از این آزمایش برای پیدا کردن اختلالات در مایع مغزی نخاعی استفاده کند. اینکار می تواند به جلوگیری از بیماری های عفونی کمک کند.
  • آزمایش خون: پزشکان از آزمایش خون برای تشخیص دادن و تمایز ام اس از سایر بیماری ها با نشانه های مشابه استفاده می کنند.

تشخیص MS نیاز به شواهدی از میلین زدایی داد که در زمان های مختلف در بیش از یک منطقه مغز، نخاع و یا اعصاب چشم است.

همچنین لازم است از بیماری های دیگر که علائم مشابهی دارند تمایز داده شود مانند:

  • بیماری لایم
  • لوپوس
  • سندرم Sjögren

 

عوارض ناشی از ام اس چیست؟

عوارض و آسیب ناشی از اسکلروز متعدد می تواند در هر نقطه از سیستم عصبی مرکزی شما ظاهر شود و بر روی هر قسمت از بدن شما تأثیر بگذارد.

یکی از شایع ترین نشانه های ام اس خستگی است، اما برای افراد مبتلا به ام اس موارد زیر نیز معمول است:

  • افسردگی
  • اضطراب
  • برخی از اختلالات شناختی

همانطور که در بالا اشاره شده است یکی از اختلالات جدی در بیماری ام اس، افسردگی است. افسردگی می تواند در هر فردی که بطور طولانی مدت با مشکلات زیادی مواجه است ایجاد شود. در بیماری ام اس این موضوع به دلیل آسیب اعصاب مربوط به خلق و خو می تواند بدتر باشد.

 

مشکلات حرکتی

 

همانطور که به سن شما اضافه می شود، برخی از ناتوانی های MS ممکن است واضح تر شود. اگر مسائل مربوط به تحرک داشته باشید، ممکن است در معرض خطر بیشتر برای شکستگی های استخوانی به علت سقوط قرار بگیرید. داشتن شرایط دیگری مانند آرتریت و پوکی استخوان می تواند مشکل را پیچیده کند.

مشکلات حرکتی نیز می تواند به عدم فعالیت بدنی منجر شود، که می تواند منجر به مشکلات دیگر سلامتی شود. خستگی و مسائل مربوط به تحرک نیز ممکن است بر عملکرد جنسی تاثیر بگذارد.

 

درمان ام اس

هنوز هیچ درمان قطعی و کاملی برای ام اس وجود ندارد. اما گزینه های متعدد و گسترده درمان و توانبخشی وجود دارد.

درمان ام اس نیاز به درمانی همه جانبه دارد. این همه جانبه بودن شامل درمان دارویی، توانبخشی، تغذیه و… می شود. در مقالات دیگر به طور تخصصی هر یک را بیان کرده ایم.

توانبخشی ام اس

توانبخشی ام اس یکی از مهمترین بخش های درمان ام اس است. درواقع درمان دارویی همه چیز نیست. هنوز هم درمان دارویی قطعی یافت نشده است.

توانبخشی شامل گفتاردرمانی، فیزیوتراپی، کاردرمانی و ارتز و پروتز است.

گفتاردرمانی به مشکلات بلع، تلفظ، صحبت کردن، مشکلات خستگی، پایین بودن صدا، گرفتگی صدا و… را درمان می کند. در مواردی که توانایی ارتباط برقرار کردن فرد به شدت آسیب دیده است گفتاردرمانگر می تواند تجویز ارتباط و مکمل جایگزین را پیشنهاد دهد.

فیزیوتراپی به درمان مشکلات حرکتی، کاهش آتروفی عضلات، تعدیل تون عضلانی و… می پردازد.

کاردرمانی به مسائل شناختی نظیر حافظه و توجه و مسائل حرکتی با استفاده از حداقل توانایی های فرد می پردازد.

ارتز و پروتز با تجویز وسایل کمکی به اصلاح وضعیت و… می پردازد.

اگر اطلاعات کامل تر و بیشتری از درمان مالتیپل اسکلروزیس نیاز دارید به مقاله ی زیر مراجعه کنید:

درمان ام اس »

دارویی

اگر ام اس از نوع عود و بهبود(RRMS) دارید، داروهای اصلاح کننده بیماری برای کاهش پیشرفت ام‌اس طراحی شده و میزان عود بیماری شما کاهش می یابد.

داروهای تعدیل کننده بیماری خود تزریقی عبارتند از گلاتیرامر (کوپاکون) و اینترفرون های بتا مانند:

  • آونکس (Avonex)
  • بتاسرون (Betaseron)
  • اکستاویا (Extavia)
  • پلگریدی (Plegridy)
  • ربیف (Rebif)

داروهای خوراکی برای ام اس از نوع عود و بهبود عبارتند از:

  • دی متیل فومارات (Tecfidera)
  • فینگولیمود fingolimod (گیلنیا)
  • تری فلومونید (Aubagio)

درمان های تزریق داخل وریدی برای ام اس از نوع عود و بهبود عبارتند از:

  • آلمتوزوماب Alemtuzumab (Lemtrada)
  • ناتالیزوماب (تیزابری)
  • میتوکسانترون Mitoxantrone (Novantrone)، که فقط برای MS شدید است

داروهای اصلاح کننده بیماری در درمان ام اس پیشرونده موثر نیست.

پزشک می تواند کورتیکواستروئیدها، مانند متیل پردنیزولون (Medrol) و پردنیزون (Deltasone) را برای درمان عود بیماری، تجویز کند.

درمان های دیگر ممکن است علائم شما را کاهش دهد و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد. از آنجا که ام‌اس برای همه متفاوت است، درمان بستگی به علائم خاص شما دارد. برای اکثر موارد، یک رویکرد انعطاف پذیر لازم است. یعنی برای هر فرد برنامه ی اختصاصی داشت.

توصیه های تغذیه برای ام اس

رژیم غذایی نشان داده است که بر ماهیت بیماری تأثیری ندارد، اما می تواند به برخی از چالش های شما کمک کند. به عنوان مثال، اگر خستگی دارید، یک رژیم غذایی حاوی چربی و کربوهیدراتهای ساده کمک نمی کند.

رژیم بهتر، سلامت کلی شما را بهتر می کند. شما نه تنها در کوتاه مدت احساس بهتر می کنید، بلکه پایه ای برای آینده ی سالم خواهید داشت.

رژیم غذایی شما باید شامل موارد زیر باشد:

  • انواع سبزیجات و میوه ها
  • منابع پروتئین بدون چربی، مانند ماهی و مرغ بدون پوست
  • غلات کامل و دیگر منابع فیبر
  • آجیل
  • حبوبات
  • محصولات لبنی کم چرب
  • آب مناسب و سایر مایعات

در مورد چگونگی تاثیر رژیم غذایی بر روی MS بیشتر بدانید »

شما باید محدود یا اجتناب کنید از:

  • چربی های اشباع شده
  • چربی ترانس
  • گوشت قرمز
  • غذاها و نوشیدنی هایی با قند بالا
  • مواد غذایی با سدیم بالا
  • غذاهای بسیار فراوری شده

کنترل غذایی می تواند به شما در حفظ وزن سالم کمک کند. مشخصات و کالری غذاها را بخوانید. غذاهایی که دارای کالری زیاد هستند اما مواد مغذی در آنها کم است، به شما کمک نخواهد کرد.

از پزشک خود بپرسید که آیا باید رژیم غذایی خاصی را مصرف کنید یا مکمل غذایی داشته باشید. اگر شرایط مراجعه حضوری به متخصص تغذیه را ندارید می توانید با ما در تماس باشید.

این راهنمایی ها را برای رژیم غذایی ام اس بررسی کنید »

جلوگیری از ابتلا به ام اس

برای جلوگیری از ام اس هنوز راهنمای جامعی وجود ندارد. چرا که این اختلال هنوز ناشناخته است. بخصوص اینکه علت ایجاد آن را نمی دانیم و در نتیجه برای پیشگیری از آن هم نمیتوانیم با قطعیت نظر دهیم.

اما برخی تحقیقات در این زمینه تاثیرات موارد زیر را مثبت نشان داده است:

  • ویتامین دی D
  • روزه داری
  • قهوه

شاید برای شما جالب باشد که روزه داری چه تاثیری می تواند بر ام اس داشته باشد؟ اما این تحقیقات جهانی بوده اند و منابع و توضیحات در مقاله ی زیر آورده شده اند. اما بطور خلاصه روزه داری با کاهش میزان کالری دریافتی در طی روز، نقش ضد-التهابی در مغز ایجاد می کند.

 

آینده و پیش آگهی ام اس چیست؟

تقریبا غیرممکن است که پیش بینی کنیم ام اس در هر شخص چگونه پیشرفت می کند.

حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد مبتلا به ام اس دارای حملات نادر و حداقل ناتوانی تا ده سال پس از تشخیص هستند. که گاهی اوقات MS خوشخیم نامیده می شود.

ام اس معمولا سریعتر از نوع عودکننده-بهبودشونده پیشرفت می کند. افراد مبتلا به عود-بهبود می توانند سالها در دوره بهبودی خود باشند. فقدان ناتوانی یا معلولیت پس از پنج سال معمولا نشانه خوبی برای آینده است.

این بیماری معمولا در مردان سریعتر از زنان پیشرفت می کند. همچنین ممکن است در افرادی که بعد از ۴۰ سالگی تشخیص داده می شوند و در افرادی که میزان عود بالایی دارند سریعتر پیشرفت کند.

حدود نیمی از افراد مبتلا به ام اس، تا ۱۵ سال پس از دریافت تشخیص ام اس از یک عصا و یا سایر روش های کمکی استفاده می کنند. در ۲۰ سالگی پس از تشخیص، حدود ۶۰ درصد هنوز در حال حرکت هستند و کمتر از ۱۵ درصد نیاز به مراقبت از نیازهای اولیه خود دارند.

کیفیت زندگی شما بستگی به علائم شما و نحوه درمان شما دارد. این بیماری به ندرت کشنده اما غیر قابل پیش بینی می تواند بدون هیچ هشداری تغییر کند. اکثر افراد مبتلا به ام اس دچار ناتوانی شدید نمی شوند و به زندگی به طور کامل ادامه می دهند.


موضوعات مرتبط: دانستنی های ام اس
برچسب‌ها: گروه پروانه های نارنجی نارنجی پروانه ها ام اس

تاريخ : شنبه 17 خرداد 1399 | 22:27 | نویسنده : گیتا منصوری |

روزگارا !

که چنین سخت به من میگیری  

 باخبر باش که پژمردن من آسان نیست ،

گرچه دلگیرتر از دیروزم،  

گرچه فردای غم انگیز مرا میخواند ،

لیک باور دارم،::.دل خوشی ها کم نیست زندگی باید کرد .:: 

 

گروه پروانه های نارنجی
➖➖➖➖➖

Channel: @parvanehaynaranji
inestagram: parvanehay.naranji
Website: parvanehayenarenji.loxblog.com
email: parvanehayenarenji@yahoo.com


برچسب‌ها: گروه پروانه های نارنجی

تاريخ : شنبه 20 خرداد 1399 | 1:21 | نویسنده : گیتا منصوری |
صفحه قبل 1 2 3 صفحه بعد
.: Weblog Themes By VatanSkin :.